Toon zoekbalkToon menu

Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerste lijn
Zelfredzaamheid

Mate van zelfredzaamheid bepalen

Er zijn veel handige instrumenten waarmee je kunt bepalen hoe zelfredzaam iemand is, bijvoorbeeld bij een intakegesprek met een cliënt.

Ga direct naar:

Zelfredzaamheidsmeter

De zelfredzaamheidsmeter is een korte vragenlijst die de zelfredzaamheid van je cliënt in beeld brengt. De zelfredzaamheidsmeter onderscheidt 10 levensgebieden. Per levensgebied check je of de cliënt zichzelf kan redden en of hij/zij zelf de regie heeft. Je kunt de zelfredzaamheidsmeter met je cliënt bespreken of allebei apart invullen. Het instrument is gemaakt door Vilans. Download de Zelfredzaamheidsmeter (pdf)

Een thuiszorgmedewerker die de zelfredzaamheidsmeter gebruikt heeft, zegt:
‘Ik heb de zelfredzaamheidsmeter door de cliënt laten invullen en zelf ingevuld. We kwamen tot verschillende scores. We hadden toen een goed gesprek over de zelfredzaamheid van mijn cliënt. De cliënt had hierdoor beter inzicht in de eigen situatie. En ik leerde er ook van om anders te kijken.’

Terug naar boven

zelfredzaamheidsradar ouderenZelfredzaamheidsradar online

Met de ZelfredzaamheidsRadar kan de cliënt, eventueel samen met een zorgverlener, de zelfredzaamheid in kaart brengen. Het instrument bestaat uit 15 domeinen zoals continentie, aankleden en mobiliteit. Elk domein geef je een cijfer (1 t/m 5). Op basis van de uitslag bepaal je waar verbetering mogelijk en wenselijk is.  

Klik op het domein waar je de zelfredzaamheid wil verhogen. Er verschijnen dan hulpmiddelen, handigheidjes en tips. Vaak in de vorm van teksten, plaatjes of video’s. Denk bijvoorbeeld aan een wandelstok die niet omvalt, een steunkousaantrekker of een tenenwasser. Je kunt de ZelfredzaamheidsRadar ook gebruiken voor afspraken in het zorgleefplan van een cliënt. Je doet dit via het tabblad ‘leg je afspraken vast’. Het resultaat kun je als pdf bewaren, of bijvoorbeeld opslaan in een digitaal dossier. 

De ZelfredzaamheidsRadar staat in digitale vorm op: zelfredzaamheidsradar.nl. Op deze website staan ook instructiefilmpjes, een Free Learning  en oefenkaarten met acht casussen (pdf). De ZelfredzaamheidsRadar is tegen kostprijs ook in papiervorm beschikbaar via deze website.

Het Zelfmanagement Web

Een cirkeldiagram met levensdomeinen zoals mobiliteit, vrijetijdsbesteding en zingeving. Een hulpmiddel voor verpleegkundigen om een breed gesprek aan te gaan met chronische patiënten. Bekijk de video:

https://www.youtube.com/watch?v=1u9EjEGYtp4

Terug naar boven

Zelfredzaamheid-matrix

De Zelfredzaamheid-matrix (ZRM) is een (betaald) instrument waarmee je op een eenvoudige en volledige manier kunt beoordelen hoe zelfredzaam je cliënt is. Het instrument heeft 13 domeinen, zoals financiën, werk en opleiding,  huisvesting en lichamelijke gezondheid. Elk domein heeft 5 antwoordmogelijkheden: van 1 (acute problematiek) naar 5 (volledige zelfredzaam). Om de Zelfredzaamheid-matrix op een goede manier te gebruiken, is het gewenst dat de gebruikers een training volgen. Het instrument is gemaakt door de GGD Amsterdam in samenwerking met Gemeente Rotterdam. Bekijk de vernieuwde versie (januari 2017). www.zelfredzaamheidmatrix.nl

Terug naar boven

De Krachtenwijzer

De Krachtenwijzer is een digitale tool, gebaseerd op de Zelfredzaamheid-matrix (zie hierboven). De Krachtwijzer geeft inzicht in de mate waarin iemands zelfredzaamheid berust op eigen kracht, eigen netwerk en professionele hulp. De (betaalde) online tool is geschikt voor alle doelgroepen waar sprake is van een hulpvraag met betrekking tot zelfredzaamheid en kan ingezet worden door wijkteams, zorginstanties en gemeenten. De Krachtenwijzer is ontwikkeld door Reik, expertise- en behandelcentrum en Jouw Omgeving, platform voor online hulp en ondersteuning. 

Naar de krachtenwijzer.nl

Terug naar boven

Monitor voor zelfredzaamheid en participatie

De Monitor voor zelfredzaamheid en participatie (eerder: ZelfredzaamheidsMonitor) is een werkwijze die de zelfredzaamheid van de cliënt in kaart brengt en de ontwikkelingen volgt. Vijf vragen staan centraal:

  • Wat is de vraag van de patiënt?
  • Wat wil de patiënt bereiken?
  • Wat kan de patiënt zelf doen?
  • Wat kan de patiënt met hulp van zijn sociaal netwerk?
  • Wat kan de professional toevoegen?

Deze aanpak ondersteunt het gesprek over zelfredzaamheid en eigen regie tussen cliënt, mantelzorger en zorgverlener. Door de inzet van deze monitor krijgen de betrokkenen inzicht in de bijdrage van de cliënt, zijn netwerk en de professionele ondersteuning. De (betaalde) monitor is van Van Loveren & Partners (voorheen CTOW). Vilans heeft meegewerkt aan de ontwikkeling. Lees meer over de Monitor Zelfredzaamheid en participatie op de website van Van Loveren & Partners.

Terug naar boven

Ecogram

Een ecogram laat in één oogopslag de omvang en de kwaliteit van het sociale netwerk van de bewoner zien. Het gaat hierbij niet alleen om het familienetwerk, maar om alle personen waarmee de client een belangrijke persoonlijke verbinding heeft.

Terug naar boven

Effectenmonitor

De Effectenmonitor (voorheen de EffectenSter) meet de effecten van interventies in het sociale domein. Het is een (betaald) leefwereldinstrument, gebaseerd op het gedragsveranderingsmodel van Prochaska (Stages of Change). Dit model kent 5 fasen van gedragsverandering. Door de Effectenmonitor te gebruiken als nul-meting bij start van een traject kan na verloop van tijd inzichtelijk worden gemaakt wat de interventie heeft opgeleverd. Het instrument meet diverse levensdomeinen, zoals gezin, budget, relatie en participatie. Lees meer op de website effectenmonitor.nl

Terug naar boven

Sociaal netwerkmethodiek

De Sociaal netwerkmethodiek beoogt onderlinge relaties en wederkerigheid te versterken. Doelen zijn het voorkomen van sociaal isolement en eenzaamheid, en over het bevorderen van onderlinge steun. Een begeleider ondersteunt en motiveert de cliënt om zijn netwerk te vergroten, te versterken en/of bij zijn (probleem)situatie te betrekken door bijvoorbeeld het organiseren van een netwerkberaad. Lees meer over Sociaal netwerkmethodiek.

Terug naar boven

Mantelscan

De MantelScan is een instrument voor professionals in zorg en welzijn om samen met zorgvragers en mantelzorgers een (mantel)zorgnetwerk in kaart te brengen, waarbij aandacht is voor de kracht en risico’s van dat netwerk. De scan biedt visuele hulpmiddelen die helpen bij het structuren van alle informatie over een netwerk. Lees meer over de Mantelscan op website van Movisie of bekijk de video over de Mantelscan.

https://youtu.be/7JbD9-9e7uw

Terug naar boven

Overzicht van zes instrumenten

Vilans heeft in de publicatie 'Zo zelfredzaam' een overzicht gemaakt van zes instrumenten om zelfredzaamheid te meten en te monitoren. Dit overzicht biedt stafmedewerkers in de VVT en beleidsmedewerkers van gemeenten en GGD-en handvatten om zelfredzaamheid van cliënten te beschrijven. Het biedt organisaties een houvast om beter te bepalen welk instrument voor hen bruikbaar is. De volgende instrumenten worden vergeleken: 

  • Zelfredzaamheidsmatrix
  • Zelfredzaamheidsmonitor
  • Zelfredzaamheidsradar
  • Zelfredzaamheidsmeter
  • Zelfstandigheidslijst
  • Effecten Ster

Download: Zo zelfredzaam: een overzicht van instrumenten voor het meten van zelfredzaamheid (pdf)

Terug naar boven

Reageer op deze pagina

Wil je reageren op Zorg voor Beter? Lees dan eerst de spelregels door.



Reacties

Geert Klein Breteler 23/12/2015

Dag, de zelfredzaamheidsradar is nu gratis online beschikbaar. Alle info daarover leest u op http://www.symax.nl/zelfredzaamheid-eindelijk-online-op-de-radar/
Vriendelijke groet,
Geert Klein Breteler


Jeanny Engels 28/9/2015

Beste Lisa,
De monitor is niet vrij beschikbaar. Aan het gebruik van de zelfredzaamheidsmonitor is een training gekoppeld. Als je met de monitor aan de slag wil, kun je hiervoor contact opnemen met Margreet Reitsma (m.reitsma@vilans.nl).
Hartelijke groet,
Jeanny Engels


Lisa 28/9/2015

Is het ook mogelijk om de zelfredzaamheidsmonitor te downloaden zodat deze te gebruiken is?


Jeanny Engels 17/9/2015

Beste A. van Laarhoven,
Goed om te lezen dat de Zelfredzaamheidsmatrix je helpt om een goed en volledig beeld met de cliënt te krijgen over zijn situatie, wat daarin allemaal speelt en hoe zelfredzaam de cliënt is. Je weet er ook de juiste discipline aan te koppelen. Dank voor het plaatsen van je positieve ervaring!
Jeanny Engels


A. van Laarhoven 8/9/2015

Ik gebruik de zelfredzaamheid matrix om een volledig beeld te krijgen van de zelfredzaamheid van de cliënt.
Tegenwoordig kom je veel cliënten tegen met financiële problemen, dat kan vele lichamelijke en geestelijke klachten geven. Ook het sociale leven is zeer moeizaam als er geen geld is. In de thuiszorg ben je ook veelal de vertrouwenspersoon van de cliënt, omdat je tijdens de zorgverlening een band op bouwt. De matrix is voor mij dan ook het ideale hulpmiddel om een volledig beeld te krijgen van de beperkingen en de oorzaken van die beperkingen. Vanuit dit beeld kun je samen met de cliënt bekijken welke disciplines betrokken kunnen worden bij de zorg, om een goed holisme te bewerkstelligen.


Jeanny Engels 21/6/2015

Beste Elaine,
Dank voor je vraag. Deze instrumenten zijn ontwikkeld in de ouderenzorg en thuiszorg. Of deze instrumenten zijn toe te passen op mensen met een (licht) verstandelijk beperking is een hele goede vraag. Het is de moeite waard om te onderzoeken in welke mate deze instrumenten van toepassing zijn op deze groep. Dat zouden we moeten verkennen. Ik kan me voorstellen dat de huidige dimensies van het instrument ook een rol spelen bij deze groep. De wijze waarop de vragen worden aangeboden, bepaalt of de juiste antwoorden worden gegeven. We weten nu niet of de huidige vragen voor hen geschikt is. En dan bedoel ik: goed te beantwoorden zijn. We willen wel aan de slag met instrumenten voor zelfredzaamheid voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking.
Hartelijke groet,
Jeanny Engels


Elaine 20/6/2015

Ik vroeg mij af of deze instrumenten ook te gebruiken zijn bij mensen met een (licht) verstandelijk beperking?
Kun je deze instrumenten op hen toepassen?
Alvast bedankt,
E. Zwaan