In het begin van het congres was het even schrikken. Francisca Hardeman, coördinator van het kennisplein Zorg voor Beter, opende het congres met de mededeling dat er – vanwege gezondheidsredenen - geen koffie was. Later bleek dat deze mededeling alleen bedoeld was om de deelnemers even te laten voelen wat vrijheidsbeperking inhoudt!
Wet zorg en dwang
Francisca Hardeman besprak de nieuwe wet Zorg en Dwang. Het uitgangspunt van deze wet is ‘Nee, tenzij’. Dat wil zeggen dat vrijheidsbeperking, of ‘onvrijwillige zorg’ zoals het in deze wet heet, in principe niet mag worden toegepast, tenzij er sprake is van ‘ernstig nadeel’ (risico op vallen valt hier niet onder!) De wet benadrukt dat onvrijwillige zorg een allerlaatste optie is. Het wetsvoorstel wacht op behandeling door de Eerste Kamer, maar is toch al relevant, omdat zorginstellingen nu al ‘in de geest van’ de nieuwe wet horen te handelen.
Voorbeelden uit de praktijk
Tijdens het congres deelden de zorgmedewerkers ervaringen en praktijkvoorbeelden. Sommige organisaties zijn al ver met het verminderen van vrijheidsbeperking, bij andere kan nog veel gebeuren. Iemand vertelde dat bij een man wiens twee benen geamputeerd waren, bedhekken gebruikt werden om te voorkomen dat hij uit bed zou vallen. Hij had heel erg last van die bedhekken en later bleek dat hij zelf zich heel goed bewust was van de risico’s. Die bedhekken waren dus helemaal niet nodig, en hadden meer te maken met de angst van het verplegend personeel. Hardeman: ‘Het is belangrijk dat je als zorgverlener bewust bent van wat je eigen angsten en opvattingen zijn, en dit kan onderscheiden van wat goed is voor de cliënt.’
Probleemgedrag voorkomen
Jos Cuijten, trainer en consultant, sprak over ‘Gezonde hersenen versus beschadigde hersenen’. Op 7 november komt haar boek ‘Is dementie erg?’ uit. Ze legde uit hoe hersenen van mensen met dementie werken en hoe zorgverleners deze kennis kunnen toepassen in de zorg voor mensen met dementie. Jos Cuijten heeft veel geobserveerd in verpleeghuizen en kleinschalige woonvormen. Cuijten: ‘Als je de omgeving en communicatie meer laat aansluiten bij de beleefwereld van beschadigde hersenen, voorkom je probleemgedrag waardoor je minder vrijheidsbeperking nodig hebt.’
Ganzenbord: bewustwording over vrijheidsbeperking
In de middag waren er 6 interessante en leerzame workshops. Marion Kamp van de Twentse zorgorganisatie Aveleijn deed met de deelnemers een ganzenbordspel over vrijheidsbeperking. Met je eigen sleutelbos als pion liep ieder over het ganzenbord en moest opdrachten doen en vragen beantwoorden. Aveleijn heeft dit ganzenbord ontwikkeld om op een speelse manier binnen de organisatie bewustwording over vrijheidsbeperking op gang te krijgen. Het ganzenbord kan met het team gespeeld worden. Binnenkort wordt dit ganzenbord te koop aangeboden. Op het kennisplein Zorg voor Beter zullen we hierover berichten.
Meer bijeenkomsten
Het congres bood de deelnemers veel inspiratie en concrete handvatten om binnen de organisatie verder te werken aan meer vrijheid voor cliënten. In de toekomst gaat Zorg voor Beter meer bijeenkomsten organiseren over verschillende onderwerpen.
Presentaties
Bekijk de presentaties van de sprekers en workshops.
Lees meer
Thema Vrijheidsbeperking