De uitdaging voor het onderwijs is studenten voor te bereiden op de praktijk. Kennisbundels ondersteunen docenten Zorg en Welzijn daarbij. Maar ook het integreren van KICK-protocollen voor voorbehouden en risicovolle handelingen in het mbo-onderwijs overbrugt de kloof tussen onderwijs en praktijk. ‘Goede scholing aan de hand van KICK-protocollen hoort thuis in elke opleiding voor verpleegkundigen en verzorgenden’, vindt Marjan van Rooyen, docent van het Gezondheidszorg College van ROC Midden Nederland.
Vilans KICK-protocollen
Al 280 zorginstellingen, en inmiddels 10 ROC's, werken met de KICK-protocollen. Protocollen zijn onmisbaar bij de ondersteuning van goede zorg. Een protocol beschrijft hoe je een handeling moet doen, bijvoorbeeld hoe je subcutaan moet injecteren of hoe je een infuus inbrengt. Vilans biedt een lidmaatschap aan op een module met 500 handelingsprotocollen en daarbij horende achtergrondinformatie. Geabonneerde zorg- en onderwijsinstellingen ontvangen jaarlijks actuele protocollen en achtergrondinformatie op basis van onderzoeksresultaten, nieuwe richtlijnen, wet- en regelgeving en praktische ervaringen van gebruikers.
ROC Midden Nederland
Het Gezondheidszorg College van ROC Midden Nederland is in 2007 als eerste ROC in Nederland gaan werken met de Vilans KICK-protocollen. De KICK-protocollen worden gebruikt in het onderwijs aan verpleegkundigen (niveau 4), verzorgenden-IG en doktersassistenten, bij het vak verpleegkunde en - in mindere mate - bij ziektekunde. Van Rooyen: ‘Sinds kort zijn er ook protocollen Basiszorg, ik kan me voorstellen dat de afdeling Helpenden daar belangstelling voor heeft’.
Overal hetzelfde
ROC Midden-Nederland kreeg steeds vaker te maken met zorgorganisaties die met KICK-protocollen werken. Van Rooyen zag op school andere protocollen circuleren die steeds moesten worden bijgesteld. ‘Enorm veel werk,’ vertelt ze. Dat was voor haar een aanleiding om met de Vilans KICK-protocollen te gaan werken.
Terug op school
Van Rooyen erkent dat de KICK-protocollen in eerste instantie niet geschreven zijn voor studenten, maar voor gediplomeerde zorgprofessionals. Toch gingen studenten in de praktijk steeds meer werken met de KICK-protocollen. ‘Terug van de stage zeiden ze dat ze er op school ook mee wilden werken.’ Toen is er een werkgroep opgericht voor de implementatie van de KICK-protocollen.
Vaardigheidslessen
In de praktijklokalen staan bedden met poppen waarop studenten hun handelingen kunnen oefenen. Van Rooyen: ‘Voordat studenten de vaardigheden leren moeten ze de achtergrondinformatie en de protocollen op Blackboard bestuderen. Dat is hun beginsituatie.’ In het lokaal zelf liggen twee boeken die de student erbij kan houden: één met protocollen Basiszorg en één met protocollen Verpleegtechnische vaardigheden.
Vaardigheden toetsen
ROC Midden Nederland gebruikt niet alleen de KICK-protocollen. Ze gebruiken ook de observatielijsten die officieel bedoeld zijn voor intercollegiale toetsing. Van Rooyen: ‘Bij de afdeling Verpleegkunde hebben we de observatielijsten geschikt gemaakt voor toetsing door docenten.’ Over het toetsen van vaardigheden moet je wel met elkaar praten. Wat vind je als docent nog net goed en wat niet meer? Ook vragen of een student hulp mag inroepen tijdens de handeling en of hij het protocol erbij mag houden, krijgen aandacht bij ROC Midden Nederland.
Ervaring Bartholomeus Gasthuis in Utrecht
De studenten van ROC Midden Nederland lopen onder andere stage bij het Bartholomeus Gasthuis in Utrecht, die ook de KICK-protocollen gebruikt. Jos van Baarsen, kwaliteitsmanager en praktijkopleider van het Bartholomeus Gasthuis, ziet voordelen als studenten al tijdens de opleiding leren werken met de KICK-protocollen: ‘Het heeft sowieso voordelen wanneer ROC’s met dezelfde protocollen werken als de zorginstellingen. Studenten hoeven dan niet om te schakelen. Ze weten dan waar ze moeten zoeken, en zijn bekend met de indeling van de protocollen, hoe je een protocol leest en hoe je een onderwerp kunt benaderen.’ Het Bartholomeus Gasthuis is positief over de KICK-protocollen: ‘Ze zijn altijd up to date. Er is contact met Vilans over de inhoud. Er zijn aanpassingen mogelijk die afgestemd zijn op de eigen instelling. De protocollen zijn goed geformuleerd, helder en begrijpelijk voor medewerkers. Een handige tool van de protocollen zijn de observatielijsten bij elk protocol. Deze lijsten gebruik ik als praktijkopleider als checklist bij de observatie van handelingen bij leerlingen en stagiairs. Ik kan bij de bespreking van de uitgevoerde handeling deze lijst als evaluatietool meenemen’.
Abonnement Vilans KICK-protocollen
Een abonnement op de Vilans KICK-protocollen, een module met 500 protocollen voor voorbehouden, risicovolle en overige handelingen kost 4.500 euro per jaar. De protocollen worden regelmatig geactualiseerd en geven een kwaliteitsimpuls aan het onderwijs en de zorg. Lees meer over en neem een abonnement op de Vilans KICK-protocollen via de website van Vilans.
Meer weten?
Marjan van Rooyen, ROC Midden Nederland, M.vanRooyen@rocmn.nl