Toon zoekbalkToon menu

Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerste lijn
Hygiëne

Maatregelen bij buikgriep (norovirus)

Het norovirus, in de volksmond ‘buikgriep’, veroorzaakt elk jaar weer grote problemen. Zo’n half miljoen mensen wordt er jaarlijks mee besmet en krijgen vaak klachten. In zorginstellingen, zoals verpleeghuizen, is de kans op een uitbraak groter. Hoe voorkom je dat?

Het norovirus

Noro kan voorkomen in groente, fruit, rauwe schaal- en schelpdieren. Het virus is zeer besmettelijk. Klachten treden meestal vrij snel na besmetting op en variëren van misselijkheid tot heftig braken en diarree. Vaak gaan de symptomen vanzelf over na een aantal dagen. Je kunt ook besmet zijn (en besmettelijk zijn voor anderen) zonder dat je zelf klachten hebt.

Noro is relatief gemakkelijk overdraagbaar, zeker als je zelf ziek bent. Via braaksel en ontlasting wordt het virus door de lucht, maar ook door contact met de omgeving van de zieke makkelijk overgedragen. Zo kan een gebruikte tillift al een bron van noro zijn. Het probleem is daarbij ook dat er heel veel virusdeeltjes in braaksel en ontlasting zitten en dat je maar heel weinig virusdeeltjes nodig hebt om ziek te worden.

In zorginstellingen zitten relatief veel mensen dicht op elkaar en zij hebben vaak een verzwakt of aangetast immuunsysteem. Dit maakt de kans op uitbraak groter. Het kan zo zijn dat de helft van de bewoners en de helft van het personeel ziek is. Goede handhygiëne, goed reinigen en desinfecteren (denk aan gebruikte materialen, handcontactplekken, beddengoed) zijn belangrijk om verdere besmetting via braaksel of diarree te voorkomen.

Maatregelen

De richtlijn Norovirus is in juni 2016 verschenen en geschreven door de Werkgroep Infectie Preventie en het Landelijk Coördinatie Infectieziektenbestrijding. Deze richtlijn richt zich vooral op de verpleeghuizen, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen voor ouderen. Hoewel de richtlijn níet voor thuiszorg is, kan ook de thuiszorg hier nuttige adviezen uit halen.

9 praktische tips bij buikgriep (norovirus)

Hoe loop je zo min mogelijk risico op het krijgen of verspreiden van buikgriep (norovirus) in de zorg? Charlotte Michels, deskundige infectiepreventie en expert Hygiëne op Zorg voor Beter, deelt 9 praktische tips en tricks voor als je met het norovirus te maken krijgt.
Bekijk de tips

5 praktische tips bij buikgriep (norovirus)

Conny Moons heeft de richtlijn bekeken en licht er alvast een paar belangrijke punten uit:

1. Start snel met maatregelen

Begin direct met infectiepreventiemaatregelen wanneer meerdere mensen tegelijkertijd in een groep symptomen hebben van diarree en/of braken. De infectiepreventiemaatregelen zijn het meest effectief als er snel wordt gestart. Wacht niet totdat de diagnose norovirus met laboratoriumonderzoek is vastgesteld, er gaat dan kostbare tijd verloren (zie pagina 9 van de richtlijn). Houd wel in de gaten of het klachtenpatroon bij het norovirus blijft passen. Er kan een andere infectie doorheen gaan spelen. Het lijkt een open deur, maar toch belangrijk.

2. Registreer nieuwe ziektegevallen

Registreer per dag per afdeling de personen (cliënten én medewerkers) met (nieuwe) klachten van braken en/of diarree. Precieze registratie van (nieuwe) ziektegevallen geeft overzicht en controle op de effectiviteit van de bestrijding. Door per afdeling daglijsten bij te houden van de personen met (nieuwe) klachten, wordt het verloop van de uitbraak zichtbaar. Dit kan helpen bij het bepalen van het moment waarop de maatregelen weer kunnen stoppen (pagina 11 van de richtlijn).

3. Handhygiëne!

Continueer de voor de instelling gebruikelijke methode van : handalcohol of wassen met water en zeep. De methode van handhygiëne wordt vrijgelaten. Men adviseert om door te gaan met de gebruikelijke manier van handhygiëne. Dus blijf wassen als dat in jouw huis de standaard is en blijf desinfecteren als dat in jouw huis de standaard is. Eerder was het advies om bij noro handen te wassen en niet te desinfecteren; nu blijkt dat een aantal desinfectantia de hoeveelheid norovirus wel verlaagt. Het is wel goed om na te gaan of de in jouw instelling gebruikte handalcohol dit ook doet. Handdesinfectans verlaagt daarnaast ook beter de hoeveelheid andere micro-organismen die mogelijk aanwezig zijn. Eisen voor handdesinfectants: bij voorkeur een bewezen effect op norovirus (pagina 13 van de richtlijn).

4. Reinigen en desinfecteren: hoe en wat

Lees pagina 16 en 17 van de richtlijn. Heel concreet en uitgebreid staat hier beschreven: wat, wanneer, hoe vaak en waarmee gereinigd en gedesinfecteerd moet worden. Dus met welk doekje, welk schoonmaakmiddel of welk desinfectiemiddel en hoe vaak per dag. Ook deurkrukken en kranen niet vergeten. Beddegoed niet wapperen en geen lucht uit de waszakken duwen. Ga ook zorgvuldig om met het wasgoed van de cliënt (pagina 18 van de richtlijn).

Video over uitbraak Norovirus

https://youtu.be/8dySRd7s0Gs

Deze zeven minuten durende film van GGD Rotterdam-Rijnmond is bedoeld voor zorgmedewerkers in verpleeghuizen en woonzorgcentra die te maken krijgen met een uitbraak van norovirus. De film laat zien hoe het virus zich verspreidt en wat medewerkers zelf kunnen doen om zichzelf en anderen te beschermen, met als belangrijkste maatregel het handen wassen.

Lees meer

Reageer op deze pagina

Wil je reageren op Zorg voor Beter? Lees dan eerst de spelregels door.



Reacties

Erik Badings 23/2/2022

Is het aan te raden om bewoners op hun eigen kamer te houden in plaats van in de woonkamer, bijvoorbeeld voor eten en koffie drinken? En is het gebruik van individuele klein verpakkingen boter, jam e.d te adviseren ipv. Potten jam en boter waar iedereen met z'n eigen mes in gaat? Erik Badings, arts


Charlotte Michels (deskundige infectiepreventie) 16/1/2020

Beste Rozanne,
we gaan uit van een maximale incubatietijd van 48 uur. Wanneer een medewerker op een gesloten afdeling gewerkt heeft, moet deze 48 uur "thuis" zijn voordat zij/hij gaat werken op een niet besmette gesloten afdeling. Uiteraard moet zij/hij in deze 48 uur niet ziek zijn geworden. Ik hoop dat het zo duidelijk is. Succes.


Nina 16/1/2020

Ik ben ook benieuwd naar het antwoord op rozanna's vraag.


Rozanna 16/1/2020

Goedendag,

Wanneer mag iemand in een ander huis werken als zij eerst in een huis gewerkt heeft waar Noro heerst? (zie wel 24 uur na het vrij zijn van braken/diarree maar dit is na besmetting). Bij de RIVM gaan ze uit van gemiddelde incubatietijd van 30 uur is dit dan ook de richtlijn voor een medewerker eerze mag werken in een ander huis?
Medewerker is niet ziek.
Kan hier helaas weinig over vinden.


Charlotte Michels, deskundige infectiepreventie 5/11/2019

Beste Karin,
Om besmettelijk te zijn moet je wel eerst besmet raken; en zo geldt het ook voor servies. Als servies een risico zou zijn, zou het ook eerst besmet moeten zijn geraakt. Daarvoor moet er contact zijn met virussen uit bijvoorbeeld speeksel, vieze handen (niet gewassen na toiletgang) of vanuit andere bronnen. Dat zou best kunnen, zeker met bestek. En als er via speeksel of de handen virussen verspreid worden op het bestek, dan zijn de handcontactpunten waar iedereen met dezelfde handen aan zit zoals de deurklink of de lichtknop, al veel erger besmet geraakt vrees ik.
Vervolgens moet er ook nog iemand deze virussen van het servies oppikken en er mee besmet raken via bijvoorbeeld de mond. Servies wordt gemiddeld na gebruik in de vaatwasser gezet. Als het goed is worden hierna de handen gewassen. De vaatwasser maakt de vaat in ieder geval schoon en heeft een einddroogfase waarin de vaat extra wordt opgewarmd om het overtollige vocht te laten verdampen.
Deze temperatuur lijkt hoog genoeg te zijn om virussen te elimineren.
Ik zie dus eigenlijk geen redenen om anders te adviseren rondom gebruik van serviesgoed. Beetje uitgebreid antwoord maar ik hoop dat het duidelijk voor je is, hartelijke groet en succes, Charlotte


Karin Groenewoud 2/11/2019

Verpleegkundige afdeling voor mensen met Dementie.
Vraag: klopt het dat er geen advies is mbt afwas servies goed? Voor kleding ed zijn NL was voorschriften, voor serviesgoed lees ik ze niet. Advies om intensief wasprogramma te kiezen lijkt mij het juiste, of denken jullie daar anders over?


Charlotte Michels, Deskundige infectiepreventie 25/12/2018

Beste Trijn,
Het blijft keuzes maken. Je kunt de kraan eerder dicht draaien met een extra handdoekje dat je direct hierna weggooit omdat de kraan altijd "vies" is. Dan kost het een handdoekje extra maar minder water.


Trijn 18/12/2018

Wat mij op valt is dat tijdens het inzepen van de handen de kraan maar blijft lopen. Als iedereen in de zorg dit doet betekend dit enorme waterverspilling. Denk ook aan het milieu!


Angelique Jongerius 15/2/2016

Mooi dat nu i.t.t. eerdere berichten duidelijk is dat desinfectans de hoeveelheid NORO virus wel verlaagt. Voorstel filmpje GGD Rijnmond te verwijderen. In dit filmpje wordt gesteld dat desinfectans bij NORO niet werkt. Ook komt de gedemonstreerde werkwijze handhygiene niet overeen met de handhygiene info op jullie site.