Wat zijn de vier rollen van familieleden?
- Partner in zorg of mede-zorgverlener. Ze verlenen zorg en leveren een bijdrage aan de kwaliteit van leven van de cliënt. Dit kan in allerlei vormen.
- Hulpvrager bij dreigende overbelasting.
- Persoonlijke relatie: partner, kind, vriend of kennis.
- Expert: familie weet alles over de de cliënt.
Welke rol het meest aan de orde is, kan van tijd tot tijd verschillen. Bij de vier rollen van familie of mantelzorgers horen verschillende activiteiten van de beroepskrachten. In het SOFA-model ziet dit er als volgt uit:
Wat zijn de vier activiteiten van het SOFA-model?
| Rollen van familieleden |
Activiteiten beroepskrachten |
| Partner in de zorg |
Samenwerken |
| Hulpvrager |
Ondersteunen |
| Persoonlijke relatie |
Faciliteren |
| Expert |
Afstemmen |
Als zorgmedewerker kun je veel baat hebben bij een prettige samenwerking met familieleden. Zij zijn partner in de zorg en expert als het gaat om de wensen en behoeften van de cliënt. Laat de familie vanuit deze rollen meedenken over het persoonsgericht maken van de zorg. Bijvoorbeeld door samen een zorgleefplan op te stellen. Je kunt een familielid faciliteren door informatie over de ziekte te geven. Signaleer overbelasting bij familieleden met een hulpvraag en biedt een luisterend oor. Zorg voor privacy. Respecteer de gewoontes van de familie en de cliënt. Zo heb je oog hebben voor de persoonlijke relatie tussen familieleden en cliënt.
Video en webinar over het SOFA-model
Onderstaande video en webinar gaan in op de vier rollen van familie en mantelzorgers en bespreken hoe je als zorgverlener kunt aansluiten bij deze rollen:
https://vimeo.com/38171762
https://www.youtube.com/watch?v=pSDz3OA1r5c
Meer informatie over het SOFA-model
Download de publicatie SOFA-model (pdf) van de website Mantelzorg en meer. Bekijk voor bewustwording van patronen en voorkeurstijlen in de samenwerking met mantelzorgers en het sociaal netwerk de tool: Aan de slag met het SOFA-model (pdf) van In voor Mantelzorg.
Samenwerking met familie verbeteren
Zorginstellingen die de samenwerking met familieleden willen verbeteren, vanuit de verschillende rollen en het SOFA-model, kunnen gebruik maken van de digitale Samenspelscan. Dit instrument bevat vragen over de vier activiteiten van het SOFA-model: Samenwerken, Ondersteunen, Faciliteren en Afstemmen. De vragen worden zowel door mantelzorgers als zorgmedewerkers ingevuld. Kijk voor een demo van de Samenspelscan en informatie over de kosten op www.samenspelscan.nl.