Reflectie stimuleren

Momenten van reflectie

• Bij dag-evaluaties, los van de overdracht.
• In individuele gesprekken, bijvoorbeeld functioneringsgesprekken, gesprek met avond/nachtdienst.
• Tijdens team-overleggen, los van plannings- en beheersbehoeften.
• Tijdens multidisciplinaire overleggen.
• Bij specifieke cliëntbesprekingen.

Reflectie met videomethode Marte Meo

Zorggroep Groningen past de video-methode Marte Meo in de ouderenzorg toe, bij ouderen met dementie, en is heel tevreden over het resultaat. Lees de ervaringen van Zorggroep Groningen.

Wat is zorgreflectie?

In een zorgreflectie staan medewerkers stil bij een concrete situatie in hun werk en kijken in de spiegel: Wat zien ze dan? Wat gaat goed? Wat gaat minder goed? Waar zijn ze trots op? Wat verdient een compliment? Waar kan het wel wat beter? In een zorgreflectie wisselen medewerkers ervaringen uit met anderen, in het bijzonder met de mensen met wie ze werkten. Zij kunnen hun ervaringen inbrengen en feedback geven of hun ideeën met elkaar delen. Ze spiegelen hun eigen communicatie, ideeën en handelen aan de kernmerken van professioneel communiceren, aan de waarden en normen van het beroep, de organisatie en aan die van zichzelf, maar ook aan de grenzen hierin.

Waarop reflecteren?

In wezen kun je op alle aspecten van het werk reflecteren. Zorgmedewerkers kunnen stilstaan bij bijvoorbeeld hoe ze omgaan met cliënten en familieleden en hoe ze met hen in gesprek gaan. Je kunt als team ook stilstaan bij de communicatie met en tussen collega’s. Je spiegelt dan aan de visie en kernwaarden van de organisatie en bijvoorbeeld in hoeverre er sprake was van doelgericht en professioneel communiceren en handelen. Komen bijvoorbeeld inlevingsvermogen, creativiteit en daadkracht tot uiting in het werk van ieder? Je kunt ook kijken in hoeverre het het team lukt de uitgangspunten van een goed gesprek of complimenten of feedback in de praktijk te brengen.

Uitgangspunt is altijd om de praktijkervaringen te relateren aan de kenmerken van een goed gesprek, aan de waarden van de organisatie, aan de visie op communicatie en zorgverlening en aan de beroepscode van de betrokken beroepsgroepen. Ga dus altijd na wat die waarden zijn.

Incidentele reflectie

Als leidinggevende kun je kiezen voor eenmalige incidentele reflectie op actuele onderwerpen in de organisatie. In de waan van de dag gaat dit soort reflecties nogal eens verloren en komt dit klem te zitten tussen agendaonderwerpen in een teamoverleg. Het is belangrijk om regelmatig stil te staan bij de communicatie en het werk en te reflecteren. We spreken dan van reflectiebijeenkomsten, met een min of meer vaste structuur, verantwoordelijkheden en werkwijzen.

Lees meer op de pagina werkvormen voor reflectie stimuleren. Meer uitleg over deze werkvormen en informatie over andere werkvormen, zie Downloads voor 'Eenvoudige werkvormen voor reflectiemomenten' (2021).