6 vragen over griep en de griepprik
Gepubliceerd op: 11-10-2021
Het griepseizoen staat voor de deur en de oproepen voor de griepprik zijn weer de deur uit. Vanwege het versoepelen van de coronamaatregelen houden virologen er rekening mee dat er dit jaar weer stevige griepepidemie kan komen. Haal jij dit jaar de prik of twijfel je nog? Wij beantwoorden een aantal veelgestelde vragen om je te helpen.
In oktober en november krijgen ongeveer vier miljoen mensen een griepprik aangeboden. Het gaat daarbij vooral om ouderen, mensen met bepaalde aandoeningen en veel zorgmedewerkers. Om vaccinatiegraad te laten stijgen organiseert de Nederlandse Influenza Stichting op maandag 11 oktober de Nationale Griepprikdag.
Voor veel mensen is de griep een vervelende ziekte die weer overgaat. Maar voor de kwetsbare groepen waar we mee werken kan de griep ernstige gevolgen hebben. Door de griepprik en goede handhygiëne, maar ook door goed voor jezelf te zorgen kunnen we samen het risico verkleinen. Genoeg slapen en gezond eten is overigens net zo belangrijk.
Webinar 'Een griepprik, waarom zou ik?'
Op 27 september 2021 organiseerde de Nederlandse Influenza Stichting een webinar over de impact van griep en de betekenis van griepvaccinatie voor zorgprofessionals. Tijdens het webinar bespraken deskundigen en medewerkers uit diverse sectoren in de zorg, waaronder de VVT, de mitsen en maren van de griepprik. Bekijk het webinar.
Campagne: Zo geprikt!
Er is een speciale campagnewebsite om het landelijk gemiddelde van medisch personeel dat een griepprik haalt te verhogen. Op de website www.zogeprikt.nl vind je een toolkit met materialen die je voor je organisatie kunt personaliseren.
1. Hoe werkt de griepprik?
Het griepvaccin bevat onschadelijke gemaakte stukjes van griepvirusvarianten die het komende griepseizoen in Nederland worden verwacht. Het vaccin wordt elk jaar aangepast, omdat het griepvirus steeds verandert. De griepprik beschermt overigens niet tegen verkoudheidsvirussen.
Als je de griepprik haalt, krijg je met het vaccin kleine hoeveelheden van het griepvirus toegediend. Je lichaam reageert vervolgens door afweerstoffen te maken tegen het virus. De kans op griep is daardoor kleiner, omdat je lichaam al bekend is met het virus en weet hoe hij het onschadelijk kan maken. Het duurt ongeveer twee weken voordat je lichaam voldoende beschermd is. Soms krijg je ondanks de griepprik toch de griep, maar meestal verloopt de ziekte dan minder ernstig. De griepprik van 2016-2017 voorkwam ongeveer 38 procent van de griepgevallen in Europa. Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren.
2. Voor wie is de griepprik?
De Gezondheidsraad adviseert onder andere mensen met longziekten, hartziekten en diabetes om de griepprik te halen. Ditzelfde geldt voor nierpatiënten, mensen met weinig weerstand door andere ziekten of behandeling, mensen met een verstandelijke handicap die in een instelling wonen, verpleeghuisbewoners en mensen van 60 jaar en ouder. Bekijk het volledige overzicht op de website van het RIVM
3. Moet je je als zorgprofessional laten vaccineren?
Met de griepprik bescherm je natuurlijk in eerste instantie jezelf. Het RIVM adviseert zorgprofessionals om een griepprik te halen. Dit is vooral om de kwetsbare patiënten en cliënten in verpleeghuizen en ziekenhuizen te beschermen. Hoe meer mensen zijn gevaccineerd, des te kleiner lijkt ook de kans op een grote uitbraak. Veel zorginstellingen bieden de griepprik om die reden ook gratis aan voor het personeel. Het is een aanbod van de werkgever, maar niet verplicht. Voor een goede bescherming heb je voldoende gevaccineerde medewerkers nodig, weet deskundige infectiepreventie Carolien Oldenkamp-Berkelaar. En dit percentage wordt zelden gehaald. 'Vandaar dat de discussie onder professionals ook blijft. Sommigen denken dat ze niet ziek mogen worden van de werkgever, anderen dat vaccinatie van de cliënten voldoende is. De samenstelling van het griepvaccin wordt ook nog wel eens in twijfel getrokken.'
Ga in gesprek
Het is goed om in dat soort gevallen met elkaar in gesprek te gaan. Je kunt de vragen en twijfels met elkaar en met een deskundige infectiepreventie bespreken. Ook om samen uit te zoeken waar het 'negatieve gevoel' vandaan komt en wat kan bijdragen aan een beter gevoel rondom de prik. Uiteindelijk moet je gezamenlijk zorgen voor gezonde en veilige zorg.
Oldenkamp: 'Het belangrijkste argument voor is en blijft het voorkomen van verspreiding van griep naar de cliënten. Bedenk je ook dat de griepprik bij ouderen in het voorjaar vaak is uitgewerkt, doordat zij een lagere weerstand hebben. In maart zien we daarom regelmatig nog een piek in griepgevallen. De gevaccineerde (en gezondere) zorgprofessional heeft meestal nog wel bescherming en zal zo bijdragen aan minder overdracht.'
4. Word je ziek van de griepprik?
Van de griepprik krijg je geen griep. Wel kan het zijn dat je je de dag na de griepprik niet zo lekker voelt. Bijvoorbeeld door hoofdpijn, weinig energie en lichte koorts. Ook kan de plaats van de prik op je arm de eerste dagen wat pijnlijk, rood of gevoelig zijn. Wanneer je verder verkouden bent als je de prik krijgt, kun je het idee hebben dat je ziek wordt van de griepprik. Je bent dan al een beetje ziekjes en in combinatie met de reactie van je lichaam op het toegediende griepvirus, kan het net lijken alsof je de griep van het vaccin hebt gekregen. Dit is dan echter niet het geval.
Als je de griepprik te laat haalt, kun je binnen twee weken na de vaccinatie wel griep krijgen. Daarom wordt meestal geadviseerd om de griepprik tussen half oktober en half november te halen. Overigens bestaat ook de mogelijkheid dat je ziek wordt van een griepvirus dat niet in het vaccin is opgenomen
5. Krijg je altijd klachten als je de griep hebt?
Het is een groot misverstand dat je altijd klachten krijgt wanneer je geïnfecteerd bent met het griepvirus. Ongeveer de helft van de besmettingen verloopt namelijk asymptomatisch. Je hebt dan geen griepklachten, maar je draagt het virus wel bij je en kunt cliënten besmetten. Volgens deskundige infectiepreventie Carolien Oldenkamp is dit de belangrijkste reden om je als zorgprofessional wel te laten vaccineren. 'Als je als gezonde volwassenen gevaccineerd bent, verklein je de kans op overdracht enorm.'
6. Wat moet je doen als de griep krijgt?
Het komt regelmatig voor dat zorgprofessionals doorwerken als ze griepachtige verschijnselen hebben, als gevolg van de hoge werkdruk. Dit komt je eigen gezondheid niet ten goede, maar kan ook gevaarlijk zijn voor de cliënten die je verzorgt. Ben je ziek, zorg dan in de eerste plaats goed voor jezelf:
- Bij griep is het goed om rust te nemen. Je hoeft niet in bed te blijven, maar lichamelijke inspanning kun je beter vermijden.
- Drink voldoende. Bij hoge koorts zweet je veel. Hierdoor verlies je veel vocht.
- Voorkom afkoeling als je naar buiten gaat: kleed je op het weer.
Tot slot is het natuurlijk ook belangrijk om besmetting van jezelf en anderen te voorkomen. Denk om handhygiëne, raak neus en mond zo min mogelijk aan en bedek je neus en mond als je moet niezen. Oldenkamp: 'Overdracht van griep- en verkoudheidsvirussen kan door hoesten, maar gebeurt toch vooral via je handen en via met besmette handen verontreinigde voorwerpen.'
Deel deze pagina via:
